Ako je ove redove ispisao muškarac, verujem da je to jedini muškarac otkako je sveta i veka koji je u potpunosti ovaladao ženskim umom. Čarls Dikens
Da biste krajem 19.veka imali uspeha kod izdavača i publike/čitalaca, kao pisac romana, neminovno ste morali imati muško ime. Upravo zato Meri En Evans uzima preudonim, i njena dela danas čitamo kao dela izvesnog Džordža Eliota. Budući književna kritičarka, bila je podrobno upoznata sa romanima Džejn Ostin i Šarlote Bronte, koje će presudno uticati na njen stil pisanja, ali delom i na viktorijanske i evangelističke teme koje se javljaju u njenim prvim romanima. Svojevremeno su je nazivali „hroničarkom ruralnog života u Engleskoj“. Našoj publici poznata je po romanu Vodenica na Flosi, ali to nije njeno najbolje napisano delo, iako je proslavilo među evropskom publikom 19. i 20. veka.
Godine 1876. nastao je njen čuveni roman, prema tadašnjoj modi nazvan po glavnom junaku, Danijel Deronda. To je njeno poslednje dovršeno delo, oličenje svih dugogodišnjih romanesknih stremljenja i predstavlja vrhunski uobličenu sliku viktorijanskog društva na kraju 19. veka. Ovo je roman koji u britanskom društvu i danas izaziva velike kontroverze jer tematizuje uobičajeni problem tog doba, o kome se nerado uopšte i govorilo: položaj Jevreja u engleskom društvu.
Roman započinje in medias res, bez uvodne napomene o likovima koje susrećemo. Mladi aristokrata Danijel Deronda u kockarnici u Nemačkoj, ugledao je Gvendolin kako igra rulet. Ubrzo zatim, saznajemo da je Gvendolinina porodica ostala bez imanja i prihoda i ona je primorana da se vrati kući u Ofendin. Naglo prekinuvši radnju, autorka nas vraća nekoliko godina u nazad i počinje veoma opširno da pripoveda o Gvendolin. U maniru klasičnog realizma, čitalac biva upoznat sa paletom likova, prolazi sa Gvendolin mnoštvo epizoda kroz koje se njen lik na veličanstvan način otvara ka publici, i konačno saznajemo da je ona usled nemaštine bila prinuđena da se uda za bogatog ali okrutnog gospodina Grandkorta, koji u tajnosti već ima ljubavnicu i dvoje dece. O samom Derondi još ništa ne znamo, osim da je zapao za oko Gvendolin, za koju još nijedan muškarac nije bio pažnje vredan.
Prva značajna epizoda o Derondi je ona u kojoj on vesla Temzom i uspeva da spasi prelepu devojku koja je nameravala da se udavi. Tu već zapažamo sve bitno o ovom junaku, njegovu dobrotu, empatiju za druge, požrtvovanost i hrabrost. Mlada Jevrejka Mira koju je spasio, pobegla je od teškog života sa ocem koji je iskorišćavao njeno pevačko umeće, i u potrazi je za svojom majkom. Tu potragu će Danijel obavljati umesto nje, zapravo prikrivajući želju da sazna više o sopstvenom poreklu. Paralelizam koji se razvija između likova Danijela i Mire na samom kraju romana doživljava kulminaciju, kada Danijel konačno upoznaje svoju majku, takođe scensku pevačicu, i saznaje da je zapravo Jevrejin.
Čitalac bi se lako mogao prevariti, na osnovu sugestija iz uvodne epizode, da će se između Deronde i Gvendolin roditi ljubavna priča. Međutim, Gvendolin je tragični lik koji je autorki poslužio kao ilustracija ideje o razmaženoj provincijalki sa prevelikim očekivanjima. Ona i završava kao mlada udovica, razočarana u život, ali pod Derondinim uticajem, na kraju ipak ispoljava znake dobrodušnosti i pomirenosti sa nemilom sudbinom. Danijelov lik se, pak, razvija u potpuno drugačijem pravcu. On otkriva u sebi veliku empatiju prema ugnjetavanoj jevrejskoj zajednici u Londonu, asimiluje se sa njima kroz lik Mirinog brata Mordekaja, i konačno, kada otkrije svoje poreklo, sa olakšanjem i entuzijazmom ženi se Mirom i preuzima ulogu koju je imao sam Mojsije – da vodi Jevrejski narod ka Obećanoj zemlji.
Danijel Deronda je vrhunsko delo klasične viktorijanske književnosti. To je uznemirujuća priča o iskrenim emocijama, verna slika engleskog društva sa kraja 19. veka. Protkan mnogim autobiografskim detaljima, ovaj roman prikazuje autorkino zanimanje za socijalna i religijska pitanja, a ujedno i njenu veliku erudiciju i altruizam.
Najambicioznije delo Džordž Eliot uticalo je na mnoge velike romanopisce anglosaksonskog jezičkog područja, kao što su Henri Džejms, koji Eliotovu navodi kao omiljenu lektiru, Vilijem Fokner, Džejms Džojs i Virdžinija Vulf. Svoj veliki doprinos Eliotova je dala i u teorijskom proučavanju umetnosti romana.
