Izdavačka kuća Plato ponovo je pokrenula svoju ediciju Za sva vremena objavivši dva manje poznata klasika svetske književnosti – Roman sa kokainom M. Agajeva i Poklonjeno lice Hajnca Konsalika.
Pitanje je da li će ikada sa sigurnošću moći da se kaže ko se krije iza pseudonima M. Agajev. Iako je odavno utvrđeno da autor Romana sa kokainom i pripovetke Susreti, objavljenih u Francuskoj 30-ih godina u časopisu ruskih emigranata nije Vladimir Nabokov, kako se nekad tvrdilo, nije sasvim sigurno ni da li je zaista pravo ime pisca koji je u rusku književnost uveo kokainističku temu Mark Lazarevič Levi. I njegov život je obavijen misterijom, iako se zna da je svoju domovinu napustio posle Oktobarske revolucije, da bi se u istu vratio 25 godina kasnije. Bez obzira na život njenog autora, Roman sa kokainom nije dobio zasluženu afirmaciju u istoriji svetske književnosti, a kuriozitet je da se u Srbiji prevod Milivojava Jovanovića prvi put pojavio u izdanju Gradca 1987, nakon što je u Ninu godinu dana ranije o njoj objavljen tekst Zorana Đinđića u rubrici Predlog za prevod. Nastavljajući tradiciju ruskog romana, pre svega Dostojevskog, Roman sa kokainom je priča o propasti jednog junaka, koji nije izdržao borbu sa zlom u sebi, te se može smatrati modernizovanom verzijom čoveka iz podzemlja. Veza sa Nabokovim nije slučajna, posebno imajući u vidu njegova dela nastala u Rusiji – Podvig i Očajanje ali i sa Tolstojem i njegovim Vaskrsenjem.
I Hajnc Konsalik je pseudonim autora Hajnca Gintera. Knjige nemačkog pisaca nastale iz njegovog iskustva kao ratnog dopisnika tokom Drugog svetskog rata, bile su vrlo popularne u Nemačkoj. Konaslik koji je obavio blizu 40 romana, ne preispituje istorijske i političke istine, već se okreće vojnicima kao ljudskim bićima i njihovom očajanju, u koje je su bili dovedeni izvršavajući naredbe vojnih vlasti. Većina njegovih dela filmovana je, a najpoznatiji je Staljingradski lekar. Poklonjeno lice prikazuje vojnike daleko od fronta, u idealizovanom planinskom krajoliku. Ipak, spoljašnja slika suprotstavljena je unutrašnjoj – vojnici sa osakaćenim i unakaženim licima zapravo se nalaze u specijalističkoj bolnici. Drama o samoprihvatanju novog identiteta i suočavanju sa drugima, govori o strahotama i apsurdnosti rata. Slika unakaženog lica u stvari je slika Nemačke koja je tokom rata izgubila svoj lik, i koja, kao i njeni ranjenici, mora iznova da izgradi svoju budućnost.
Izvor: Danas
